هلیتروپ (Heliotrop)
هلیتروپ (Heliotrop)
هلیتروپ نوعی کلسدونی به رنگ سبز سیر با نقطه ها و لکه های قرمز رنگ می باشد. این سنگ به حرارت حساس بوده و باعث تغییر رنگ آن می شود. هلیتروپ را «سنگ خون» نیز می نامند. و این به واسطه لکه های قرمز رنگ روی آن بوده که جلوۂ خاصی به آن بخشیده است. مهم ترین معادن این سنگ در کشورهای استرلیا، برزیل، چین و آمریکا بوده ولی بهترین آن در هند می باشد.
خواص و فواید
در قرون وسطی برای آن خواص و قدرت ویژه ای قائل بودند و آن را نوعی سنگ محافظ در برابر حوادث و خطرات به شمار می آوردند. این سنگ برای تصفیه اندام های بدن به خصوص کبد، طحال، مثانه و درمان بیماری های آنها کاربرد دارد.
منبع : داتینو
مروارید (Pearl)
مروارید (Pearl)
مروارید از ماده اولیه ای به نام «مادر مروارید که کربنات کلسیم است» و از ماده آلی دیگری به نام «کنچیولین» تشکیل می گردد که به صورت لایه های بسیار نازک و متحدالمرکزی دور هسته جسم بیگانه ای مانند شن ریز از صدف ترشح می شود. و انعکاس نور از این لایه های انباشته، درخشش رنگین کمانی مخصوصی ایجاد می کند که به آن «جلای مرواریدی» گویند. با این که درجه سختی دانه مروارید پایین است، شکستن و خرد کردن آن، به علت ساختار توده ای اش سخت است.
عمر مروارید بیش از صد و پنجاه سال نیست و خشکی و رطوبت هردو برای دانه های مروارید مضر است. همچنین آتش و حتی گرمای بیش از اندازه بدن می تواند سبب شود تا آب موجود در ماده کنچولین از بین برود و عمر مروارید کوتاه شود. مرواریدهای طبیعی و حتی پرورشی را باید جدا از سایر جواهرات نگاه داشت زیرا به محض تماس با طلا، برلیان، یاقوت و سایر جواهرات سخت، خراش خواهد خورد. اگر مروارید در محیطی خشک نگهداری می شود باید مراقب از دست دادن آب طبیعی در آن بود زیرا کاهش آب آن باعث از بین رفتن و تغییر رنگ آن می شود لذا بهتر است که مرواریدها را به طور منظم در آب شور قرار داده شود و توصیه می شود که انسان تب دار از آن استفاده نکند.
هم چنین تماس آن با کثیفی، اسیدها، مواد آرایشی، اسپری و عطرها در دوام و جلای مروارید اثر منفی می گذارد و سبب می شود مروارید مات و بی جلا گردد و سپس ترک خورده و سرانجام پوسته پوسته شود.
مروارید را باید بعد از استفاده بر روی پوست بدن در آب ولرم شسته و با پارچه ای نرم خشک کرد تا قطرات عرق و چربی بدن از روی آن زدوده شود. هم چنین میان
دانه های مروارید در نخ باید با گره های ظریفی فاصله انداخت تا از ساییده شدن مرواریدها به یکدیگر در طول زمان جلوگیری نمود.
ارزش مروارید بستگی به سایز و اندازه، شکل، درخشش و کیفیت سطح آن دارد که دانه های کاملا مدور با درخشش یکسان در تمام نقاط سطح دارای ارزش بیشتری هستند. مرواریدهای نیمه کروی و یا مرواریدهایی که یک طرف آن مسطح است به مرواریدهای «دگمه ای» و مروارید هایی که دارای شکل و فرم نامنظم هستند، مروارید «باروک» خوانده می شود. مرغوب ترین مرواریدهای دنیا از خلیج فارس به دست می آید و در رنگ های صورتی، سفید شیری، کرم، طلایی، سبز، آبی و سیاه یافت می شود؛ تنوع رنگ مروارید به نوع نرم تن (صدف)، آب محل زیست و دمای آن بستگی دارد.
واژه مروارید معمولا به مرواریدهای طبیعی اطلاق می شود و مرواریدهایی که با روش مصنوعی و یا به کمک انسان تولید می شود به عنوان مروارید پرورشی نامگذاری شده اند.
تشخیص مروارید طبیعی از مصنوعی و پرورشی به علت شباهت ظاهری بسیار مشکل است، لذا از وزن مخصوص آنها برای این کار استفاده می کنند.
وزن مخصوص مروارید طبیعی معمولا کمتر از 2.73 است، در حالی که وزن مخصوص اکثر مرواریدهای پرورشی بیش تر است.
مرواریدهای پرورشی تحت پرتو ماوراء بنفش دارای درخششی زرد رنگ و در پرتو اشعه ایکس دارای درخششی سبز رنگ می باشد، درحالی که مرواریدهای طبیعی این گونه نیستند. همچنین اگر زیر لامپ پر نور به مروارید نگاه کرده و آن را آهسته در میان انگشتان خود بچرخانیم، مرواریدهای پرورشی در هر نیمه چرخش، نور را منعکس نموده و بدین گونه حضور هسته را در مرکز خود اعلام می کند. مرواریدهای پرورشی اغلب دارای لکه های بر روی پوست خارجی خود هستند که زائده های کمرنگ مثل دم یک ستاره دنباله دار به دنبال دارند.
جالب است بدانید بزرگترین مروارید جهان ۴۵۰ قیراط وزن دارد و در موزه زمین شناسی لندن نگهداری می گردد.
منبع : داتینو
مرجان
مرجان
مرجان واژه ای است عربی و نام آن در فارسی بسد میباشد؛ بعضی نیز گویند نوع سرخ آن را بسد و دیگر رنگ های آن را مرجان خوانند. مرجان منشاء آلی دارد و در قعر دریا می روید و در رنگهای قرمز صورتی سیاه سفید و آبی یافت می شود.
مرجان توسط جانوران بسیار کوچک مرجانی به نام پولیپ که در حفره های سنگهای بستر دریاها قرار می‌گیرند و از خود مواد آهکی ترشح می کنند در گذر زمان به وجود می آید. بهترین و مرغوبترین نوع مرجان به رنگ قرمز است شاخه های مرجان طبیعی و دست نخورده بوده مات بوده و پس از جلا دادن دارای درخشش شیشه ای می شود. مجارها به گرما اسید و هرنوع مایعات بسیار گرم حساسند و در گذر زمان رنگ آن کمرنگ میشود.
منبع : داتینو
مالاکیت Malacite
مالاکیت Malacite
مالاکیت در کتب جواهرشناسی قدیم به نام دهنج ثبت شده است.
این سنگ از کربنات طبیعی مس در نزدیکی معادن مس در گونه رنگ های سبز روشن تا سبز پررنگ و زیبا و سبز مایل به آبی پدید می آید.
با اینکه مالاکیت دارای سختی و مقاومت کمی است ولی به عنوان نگین جواهر و نیز ساخت اشیاء زینتی مورد استفاده قرار می گیرد.
گفتنی است این سنگ در برابر اسیدها حرارت و آمونیاک بسیار ناپایدار می نماید لذا بهتر است آن را در نمک خشک دریا شست و شو دهند.
مالکیت به سادگی ذوب شده و دانه های مس تولید می کند با اسید هیدروکلریک جوشیده و ایجاد محلول سبز رنگ کرده ولی با آمونیاک محلول آبی می دهد.
قطعات بریده و جلا داده شده مالکیت که در آنها دایره های متحدالمرکز با زمینه‌های سبز یا سبز مایل به آبی دیده می شوند بسیار زیبا و ارزشمند است.
مهمترین معادن مالاکیت در کشورهای استرالیا آمریکا آفریقا ایران و سلسله جبال اورال بخصوص کشور زئیر دارنده با کیفیت ترین معادن مالکیت است.
قابل ذکر است قدیمی ترین سنگ یادشده مالکیت مربوط به ۴ هزار سال قبل از میلاد می باشد.
منبع : داتینو
لعل (Spinel)
لعل (Spinel)
در کتب جواهرشناسی قدیم از لعل با نام «البنفش» یا «البلخش» یاد شده است. لعل عمدتا به رنگ قرمز بوده و لعل آتشین بدخشان افغانستان از قدیم بسیار مشهور بوده است، لکن در رنگ های سبز، زرد و ارغوانی نیز یافت می شود. لعل سرخ شفاف و آبدار است و درخشندگی آن بیشتر از یاقوت می باشد، لذا همانند یاقوت مورد توجه بوده و گاهی با یاقوت قرمز اشتباه می شود. لکن سختی لعل کمتر از یاقوت است.
گونه های گارنت قرمز به خصوص پیروپ ها نیز بسیار به لعل شباهت دارد اما سختی آن کمتر است. ابوریحان بیرونی می نویسد: «یکی از حکاکان به من گفت که لعل در آتش مقاومت دارد و در صورتی که آن را در بوته گذارده و به تدریج آن را سرد کنند رنگش تغییر نکرده بلکه زیبایی آن بیشتر می شود.»
لعل در مقابل حرارت و اسیدها بسیار مقاوم است و دمای ذوب آن بسیار بالا باشد. متأسفانه از سال ۱۹۱۰ میلادی لعل های سنتز شده وارد بازار شده و هر ساله مقدار زیادی از آن به فروش می رسد.
کشورهای افغانستان، پاکستان، سریلانکا، برزیل، استرالیا و ترکیه عمده ترین منابع سنگ لعل را در اختیار دارند.
منبع : داتینو